Akademik Çalışmalarda Yapılan En Yaygın 10 Atıf Hatası Geri

Akademik alanda herhangi bir çalışma yapmak için temel kriterlerden birisi çalışmanın özgün olmasını ve bilginin güvenilirliğini garanti etmektir. İster bir araştırma yapıyor ister bir makale yazıyor olun bilgilerin özgün  olması prestijli bir hakemli dergiden kabul almanıza önemli katkı sağlar.

Makalenizin orijinalliğini ve özgünlüğünü garanti etmenin en kestirme yollarından birisi usulüne uygun alıntı yapılmasıdır. Atıf, herhangi bir akademik yazım sürecinin belkemiğini oluşturan ve bilimsel bir makalede kullanılan argümanların ve bilgilerin güvenilirliğini güçlendiren temel bir faktördür.

Çoğu zaman öğrenci ve araştırmacıların çok temel atıf hataları yaptığı gözlemlenmektedir. Hata yapmak normaldir ama aynı hatalara tekrar düşmemek önemlidir. Bu çalışmada, öğrenci ve akademisyenlerin yapmış oldukları en yaygın 10 atıf hatasına yer vermeye çalışacağız.

1. Alıntı ve referans listesi arasında bağlantı eksikliği

Alıntı ve referans arasındaki kontrastı anlamak önemlidir. Atıf, makalenin ana metninde yer alırken referans listesi genellikle metnin sonuna eklenmektedir. Metin içi kaynaklarla referans listesi arasındaki bu ilişkinin farkında olmayan kimi öğrenci ya da araştırmacılar zaman zaman referansların bazı bölümlerini metin sonunda kaldırmakta ya da kimi durumlarda metin içinde yer vermedikleri kaynakları salt referans listesini uzun hale getirmek için kaynakça listesine ekleyebilmektedirler. Metinde kullandığınız herhangi bir referans veya alıntının mutlaka metin sonunda yer alan kaynakça listesinde de yer alması gerektiğini unutmayın. Ya da metinde yer vermediğiniz bir kaynağa referans listesinde asla yer vermeyin. Metin içi kaynaklarla referans listesinin mutlaka senkronize olması gerektiğini unutmayın.

2. Doğrudan alıntılarda sayfa numaralarına yer vermeme

Başka bir kaynaktan herhangi bir bilgiyi değiştirmeden doğrudan alıntılama yapmak suretiyle kullanırken, sayfa numaralarının parantez içinde belirtilmesi gerektiğini unutmayın. Ancak doğrudan alıntılama kuralının yayın veya atıf stiline göre değişeceğini unutmayın. Dolayısıyla önce benimsediğiniz yayın ya da atıf formatını belirledikten sonra ona uygun hareket etmenizde fayda var. Örneği APA stili atıfta, alıntının doğrudan başka bir kaynaktan yapılması durumunda, ilgili ifadenin tırnak işaretleri arasına alınarak gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca alıntılarda sayfa numaralarının başına da "p." eklemeniz gerekmektedir.

3. Güncel olmayan ya da yanlış bilgilerin kullanılması

Bundan 20 ya da 30 yıl önce doğru kabul edilen herhangi bir bilgi, günümüz toplumu için geçerliliğini kaybetmiş olabilir. Bilgilerin düzenli olarak güncellendiğini unutmayın. Bu nedenle, bir araştırmacı doğru bilgiye atıfta bulunduğunu, bilgilerin yeni, özgün ve araştırma konusuyla ilişkili olduğundan emin olmalıdır. İnsanların Wikipedia gibi güvenilirliği yüzde yüz doğrulanmamış kaynaklardan alıntı yaptığını sık sık fark ediyoruz. Bunun yerine, Google Akademik ve  ScienceOpen gibi kaynaklardan faydalanabilirsiniz. Ancak, bu kaynakları bile kullanıyor olsanız bilgilerin güncel olduğunu kontrol ettiğinizden mutlaka emin olun.

4. Alıntıların alfabetik sıraya göre yapılmaması

Akademik bir makalede kullanılan atıfların yayın kılavuzunda aksi belirtilmedikçe mutlaka alfabetik sıraya göre düzenlenmesi gerekmektedir. Makalenizin sonunda kullanılan referans listesi de tıpkı ana metinde yer verdiğiniz metin içi atıflarda olduğu gibi alfabetik olarak sıralanmalıdır. Ancak, farklı başvuru stillerine göre farklı kuralların söz konusu olabileceğini unutmayın ve mutlaka atıf ve yayın rehberinizi inceleyip ona göre hareket edin.

5. Aynı metinde farklı alıntı stillerinin kullanılmaması

Akademik çalışmalarda Harvard,MLA,Chicago ve APA gibi çeşitli referans stilleri bulunmaktadır ve her referans stilinin kendine özgü kuralları bulunmaktadır.

Üniversitenizin sizi özellikle MLA referans stilini kullanmaya yönlendirdiğini varsayalım. Alıntılar ve referanslar da dahil olmak üzere makalenizin tamamı MLA biçimini takip etmeli ve onunla tutarlılık göstermelidir. Bununla birlikte, araştırmacıların yaygın yaptığı hatalarda birisi aynı metinde birden fazla referans stilini kullanmalarıdır. Bu tip tutarsızlıkları tespit etmek ve gidermek için profesyonel editing ve proofreading hizmeti almayı bir çözüm olarak düşünebilirsiniz.

6. Noktalama işaretlerinin yanlış kullanımı

Bir önceki paragrafta, neden doğru alıntı stillerini kullanmanın gerekli olduğundan bahsetmiştik. Ancak, aynı durum atıf yaparken noktalama işaretleri için de geçerlidir. Örneğin kaynak içi atıf gösterirken yazar adından sonra virgül kullanılıp kullanılmaması ya da birden fazla esere yer verilmesi durumlarında yazar adları arasında noktalama işareti kullanılıp kullanılmayacağı ya da hangi noktalama işaretinin kullanılması gerektiği gibi hususular önem taşımaktadır.

Noktalama işaretlerinin yerleştirilmesindeki hatalar yayın yönergelerini ihlal edebilmektedir. Birçok hakem ya da dergi editörü, özellikle metin içi atıflarda noktalama işaretlerinin kullanımı konusunda oldukça katı tutum sergileyebilmektedir. Bu durumda, profesyonel bir editör noktalama hatalarını düzeltmenize yardımcı olacaktır. İngilizceniz ne kadar iyi olursa olsun, iki nokta üst üste ve noktalı virgül kullanımı (colon, semicolon); tek tırnak çift tırnak işaretinin kullanımı, tire (hyphen) ya da uzun tire (en dash) veya virgül ve noktalı virgüllerin tam olarak nerde kullanılması gerektiği konusunda tereddütte kalabilirsiniz.

7. Et al. (vd.) kısaltmasının yanlış kullanımı

Akademik yazımda, et al., birden fazla yazar atıflarında kullanılan Latince kökenli bir kısaltmadır. Başta APA stili olmak üzere pek çok yaygın yayın kılavuzunda sıklıkla gördüğümüz ''et al.'' kısaltması Latince ''ve diğerleri'' anlamına gelen ‘‘et alia’’ teriminin kısaltılmış versiyonudur ve akademik çalışmalarda birden fazla yazarlı eserlerin metin için kaynak gösterimlerinde sıkça kullanılan bir yöntemdir. Bu kuralın kullanımı, yayın stiline göre değişeceği için mutlaka benimsediğiniz yayın rehberine bakarak hareket etmenizde fayda var. Aşağıda yer alan tabloda hem APA 6 hem de APA 7’ye göre verilmiş doğru ve yanlış kaynak gösterme formatlarını inceleyebilirsiniz:

8. Yayın stillerindeki güncel değişikliklerin takip edilmemesi

Yayın ve atıf stillerinde zaman zaman yeni ve radikal değişikliklere gidildiği bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla çalışmalarınızda doğru kuralları takip ettiğinizden emin olmak için mutlaka yayın yönergelerinizin güncel versiyonlarına başvurmalısınız.

Örneğin APA, 2019 yılında APA 7. sürümü adıyla yeni bir versiyon yayınlamış ve pek çok önemli güncelleme yapmıştır. Örneğin ‘‘et al.’’ kısaltmasının kullanımıyla ilgili de önemli bir güncelleme yayınlanmış ve 2009'da yayınlanan 6. Sürümünde geçerli olan kuralı değiştirmiştir.

APA 6. sürümünde yer alan ve oldukça karmaşık olan metin içi kaynak gösterme yöntemi, APA 7. sürümü ile birlikte oldukça basitleştirilmiş ve kullanımı son derece kolay hale getirilmiştir. Yeni sürüme göre üç veya daha fazla yazarlı eserler için metin içi kaynak gösterme artık ilk alıntıdan itibaren kısaltılarak yapılacaktır. APA 7’ye göre, yalnızca ilk yazarın adı ve devamına ‘‘ve diğerleri’’ anlamında ‘‘et al.’’ (vd.) eklenmelidir.

Yayınlarda yerleşim yeri değişikliğine ilişkin getirilen güncelleme de bu konudaki kayda değer örneklerden birisi olarak gösterilebilir. Bilindiği gibi APA 6. sürümü, basılı bir kitaptan alıntı yapılması durumunda yayıncının bulunduğu şehir ya da eyalet bilgisi gibi yerleşim yeri bilgisinin de eklemesini zorunlu tutmaktaydı. ABD merkezli yayıncılar için şehir bilgisinin yanı sıra eyalet bilgisinin de eklenmesi gerekiyorken diğer yerlerdeki yayıncılar için şehir ve ülke bilgileri de dahil edilmelidir.

Ancak, APA’nın 7. sürümü bu konuda güncelleme yapmış ve APA 6. sürüm tarafından benimsenen yaklaşımı terk etmiştir. APA 7’de yalnızca yayıncının adının yazılması yeterli olup ayrıca şehir, eyalet ya da ülke gibi yerleşim yeri bilgisinin eklenmesine ihtiyaç duyulmamaktadır.

Aşağıda yer alan APA 6. ve APA 7. sürüm örneklerini inceleyebilirsiniz.

9. Argümanların uygun ve ilişkili referanslarla desteklenmemesi

Akademik çalışmalarda yer alan argümanlar, mutlaka uygun ve ilişkili referanslarla desteklenmelidir. Ya da çalışmanızda şu tür ifadelere yer verdiğinizi varsayalım: ‘‘According to the study…” or “Research proves...” Bunun dışında hangi çalışmalar olduğuna net olarak atıf yapmadan sadece ‘‘Studies’’ veya ‘‘Research’’ gibi genel ifadelere yer vermeniz durumlarında atıf stiline uygun olarak ya parantez içinde ya da dipnot olarak mutlaka ilgili çalışmaya ya da kaynağa atıfta bulunmanız gerekmektedir.

10. Editing ve proofreading konusunda profesyonel destek almaktan kaçınma

Birçok öğrenci ve araştırmacı editing ve proofreading hizmetlerinin önemini göz ardı edebilmektedir. Bu da ya sınavlarında daha düşük notlar almaları ya da makalelerinin yayın için reddedilmesi gibi sonuçlara yol açabilmektedir.

Öğrenci ve araştırmacıların noktalama işaretlerinin doğru kullanımı, uygun referans ve alıntı stilleri ve gramer kuralları gibi hususlarda sıklıkla hataya düştükleri bilinen bir gerçektir. Bu tip durumları by-pass edebilmek için deneyimli ve profesyonel proofreader ve editörle çalışmanız ve editing ya da proofreading hizmeti almanızda yarar var.

Kaynak: Best Edit& Proof/ https://besteditproof.com/